Вӑрнар районӗнчи Малтикас Шӗкӗр ялӗ ҫумӗнче икӗ ферма тума тытӑннӑ — вӗсенче пурӗ 1000 ӗне вырнаҫма пултарӗ. Вӗсене иккӗшне 40 ӗне харӑс сума май паракан пӳлӗм пӗрлештерсе тӑрӗ.
Хӑвӑрт ӗҫлеҫҫӗ — пӗрремӗш пайне кӑҫалах, чӳк уйӑхӗнчех туса пӗтерсе хута ярасшӑн. 2012 ҫулта пӗтӗм ӗҫе вӗҫлемелле. Хальхи вӑхӑта илес пулсан никӗсне ярса пӗтернӗ, тимӗр кӑшкарне хатӗрлеҫҫӗ. Фермӑсене туса ҫитерсенех хуҫалӑх ӑратлӑ ӗнесем туянма палӑртать.
Хуралтӑсен пӗтӗмӗшле хакӗ 177 миллион тенкӗпе танлашать.
Пӗр пин ӗне вырнаҫтарма юрӑхлӑ ҫӗнӗ фермӑсене илес пулсан — республикӑра ку виҫҫӗмӗш пулӗ. Пӗри Тӑвай районӗнче ӗҫлет, иккӗмӗшне Муркашра хӑпартаҫҫӗ. Ял хуҫалӑх министерстви шаннӑ тӑрӑх кунашкал хуҫалӑхсем республикӑра сӗт суса илессине самай пысӑклатма пултарӗҫ.
Ӗнер, ҫурлан 25-мӗшӗнче, Тӑвайри вӑтам шкулӑн акт пӳлӗмӗнче районти вӗренӳ ӗҫченӗсен ҫурла уйӑхӗнчи канашлӑвӗ пулчӗ. Унта хутшӑнакансем райадминистрацин вӗренӳ, ҫамрӑксен политикин тата вӑй-хал культурипе спорт пайӗн пуҫлӑхӗ В.Шакров каланӑ доклада итлерӗҫ. Доклад тӑрӑх Элпуҫӗнчи вӑтам шкул директорӗ Л.Кабакова, Енӗш Нӑрвашри вӑтам шкул директорӗн ҫумӗ Л.Данилова, Тӗмерти вӑтам шкулта пуҫламӑш классене вӗрентекен Е. Степанова, Ҫӗнӗ Пуянкассинчи вӑтам шкулта чӑваш чӗлхипе литературине вӗрентекен Э.Кириллова, Тӑвайри 1-мӗш ача садӗнчи музыка ертӳҫи О.Уткина тухса калаҫрӗҫ.
Конференци ӗҫне пуҫлӑхсем те хутшӑнчӗҫ, сӑмах тухса каларӗҫ, вӗренӳ ӗҫченӗсене ҫывхарса килекен уявпа — Пӗлӳ кунӗпе тата ҫӗнӗ вӗренӳ ҫулӗпе саламларӗҫ, ырлӑх-сывлӑх, ӑнӑҫусем сунчӗҫ.
Канашлура ҫавӑн пекех вӗрентӳ ӗҫченӗсен пысӑк ушкӑнне Хисеп грамотисемпе сертификатсем парса хавхалантарчӗҫ. Халӑх тӳрех саланмарӗ, малалла тӗрлӗ предмет пайӗсем ӗҫлерӗҫ.
Чӳкҫырми ялӗ Тӑвайран инҫе мар, 4 ҫухрӑмра ларать. Тӗне кӗмен чӑвашсем пурӑнакан ялсенчен пӗри шутланать вӑл. Спортпа та туслӑ кунта — нумай пулмасть ялта «Атте, анне тата эпӗ — спортпа туслӑ йыш» ятпа ҫемье уявӗ иртрӗ. Ӑна хатӗрлесе ирттерекенни — вырӑнти вулавӑш заведующийӗ Федорова Л.В.
Ӑмӑртӑва Чӳкҫырминчи Степановсемпе Дмитриевсен кил-йышӗ тата Вӑрманхӗрринчи Сальниковсен ҫемьи хутшанчӗ — вӗсем пурте конкурссене хастаррӑн хутшанчӗҫ. Ыттисенчен маттуртарах Степановсем пулчӗҫ — мала тухрӗҫ.
Йӑнтӑрчӑри (Тӑвай районӗ) пӗтӗмӗшле вӑтам пӗлӳ паракан шкулти 12 хӗрпе каччӑ ӗнер шӑнкӑрав сассине юлашки хут итлерӗҫ. Ытти хӑнасемпе пӗрле Йӑнтӑрчӑ ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ те шкул пӗтерекенсене саламларӗ.
«Тунсӑхлӑ та, савӑнӑҫлӑ та сире, хаклӑ шкул пӗтерекенсем. Итрсе каякан ачалӑхӑн уявӗ ку, пурнӑҫӑн пӗр тапхӑрӗпе сывпуллашса илӗртӳллӗ пуласлӑхпа тӗл пулни. Малашлӑх ҫулӗ ҫинче сирӗн яланах телейпе ӑнӑҫу пултӑр, хаклӑ выпускниксем...» — терӗ вӑл хӑйӗн сӑмахӗнче.
Акан 20-мӗшӗнче «Чӑваш пики-2011» жюри членӗсем конкурс финалӗнче ӑмӑртакансене палӑртрӗҫ. 19 хӗртен финала 12-шӗ лекрӗҫ. Финалистсене жюри ӑмӑртакансен пултарулӑх хӑйнеевӗрлӗхне, илемлӗхне, ташӑ тата сцена ӑсталӑхне кура суйланӑ.
Элӗк, Патӑрьел, Йӗпреҫ, Красноармейски, Сӗнтӗрвӑрри, Муркаш, Вӑрмар, Шӑмӑршӑ, Етӗрне, Елчӗк, Тӑвай районӗнчен килнӗ 17-25 ҫулти 12 пултаруллӑ чӑваш чиперукӗ чӑвашла чип-чипер калаҫать.
Ӑмӑрту паян (ака, 22) «Mega-Galaxy» культурӑпа кану центрӗнче вӗҫленӗ. Сцена ҫинче илемлӗ номерсем кӑтартнипе пӗрле хӗрсенчен чӑваш халӑхӗн историйпе йӑли-йӗркине лайӑх пӗлнине ыйтӗҫ. Халӑх тумне илемлӗн тӑхӑнса, хӑйсем пӗҫернӗ чӑвашла апат-ҫимӗҫе тутантарса, ӑнлантарса кӑтартнӑ хыҫҫӑн тин жюри кӑҫалхи чӑн-чӑн Чӑваш пикине палӑртӗ.
2011 ҫулхи акан 16-мӗшӗнче Чӑваш Республикин вӗренӳ институтӗнче наци культурин «Туслӑх хӗлхемӗ» республика фестивалӗ иртрӗ.
Фестивалӗн тӗллевӗ шкул ачисене чӑвашлӑх тӗнчине кӗртесси, чи пултаруллисене, чи тав́ҫӑруллисене палӑртасси пулчӗ.
Конкурса 59 ача хутшӑнчӗ. Вӗсем номинацие кура 3 ушкӑна уйрӑлчӗҫ.
Пӗрремӗш ушкӑнра чӑваш шкулӗнче вӗренекенсем тупӑшрӗҫ, вӗсем «Чӑвашлӑх тӗнчи» номинацире мультимеди презентацийӗсем кӑтартрӗҫ. Презентацире 3 тема пулчӗ: «Ухсай Яккӑвӗ калӑпланӑ ҫын тата ҫут ҫанталӑк сӑнарӗсем», «Юхма Мишши — ача-пӑча ҫыравҫи», «Чӑваш Енӗн тӗнче уҫлӑхне тухнӑ каччисем».
Иккӗмӗш ушкӑн «Ҫӑлтӑрчӑк» номинацире тупӑшрӗ. Кунта вырӑс шкулӗнче вӗренекенсем пулчӗҫ. Вӗсем 5 станци иртрӗҫ: «Чӗвӗлти чӑваш чӗлхи», «Илемлӗх тӗнчи», «Шахвӑрту сӑмах пуххи», «Чӑваш ҫӗр-шывӗн паллӑ ҫыннисем», «Пирӗн пултарулӑх».
Виҫҫӗмӗш ушкӑна «Шевле» номинаци пӗрлештерчӗ. «Шевле» конкурса Раҫҫей космонавтикин ҫулталӑкне халалланӑ. Вӑл «Инҫетри планетӑсен тусанлӑ сукмакӗсем ҫинче юлӗҫ пирӗн йӗрсем…» девизпа иртрӗ. «Шевлеҫӗсем» ӳкерчӗк ӳкерессипе тупӑшрӗҫ.
«Чӑвашлӑх тӗнчи» номинацире мала тухнисем:
1-мӗш вырӑн — Анисова Анна (Етӗрне районӗ, Палтай шкулӗ),
2-мӗш вырӑн — Миронова Людмила (Комсомольски районӗ, Хирти Мӑнтӑр шкулӗ),
2-мӗш вырӑн — Павлов Евгений (Элӗк районӗ, Юнтапа шкулӗ),
3-мӗш вырӑн — Зеленкова Анна (Патӑрьел районӗ, Турхан шкулӗ),
3-мӗш вырӑн — Соснова Валентина (Йӗпреҫ районӗ, Кӗлӗмкасси шкулӗ),
3-мӗш вырӑн — Смаева Ксения (Шӑмӑршӑ районӗ, Васан шкулӗ).
Нарӑсӑн 26-мӗшӗнче федераллӑ Пӗрремӗш канал эфирӗнче 2014 ҫулта иртекен хӗллехи олимп вӑййин талисманӗсене палӑртрӗҫ — суйлава пӗтӗмлетрӗҫ. Виҫӗ талисман шутӗнче пирӗн республикӑра ҫуралса ӳснӗ Сильвия Петровӑн (Тӑвай районӗ, Ҫӗнӗ Пуянкасси) ӗҫӗ те пур — сасӑлавҫӑсем унӑн Мулкачне (уншӑн 16% сасӑланӑ) те суйланӑ.
Олимп вӑййи талисманӗсен ӑмартӑвӗ пӗлтӗрхи авӑнӑн 1-мӗшӗпе раштавӑн 5-мӗшӗччен пынӑ. Пурӗ 24 пин ытла ӗҫ ярса панӑ. Раштавӑн 21-мӗшӗнче иртнӗ ларура жюри пурӗ 11 ӗҫ суйласа илнӗ. Хӗл Мучи сӑнарӗ ПТОК (МОК) аллине лекесрен шикленсе ӑна сасӑлавран маларах кӑларма лекнӗ, ҫапла вара талисман ятне илме 10 ӗҫ тупӑшрӗҫ.
Сильвия Петрова Тӑвай районӗнчи Ҫӗнӗ Пуянкасси шкулӗнче вӗренет, шкул ҫумӗнче йӗркеленнӗ ачасен обществӑллӑ «Старшекласник» пӗрлешӗвӗн пайташӗ. 2011 ҫулта вӑл президентӑн стипендине илме тивӗҫнӗ, чылай ӑмӑртусенче ҫӗнтерӳҫӗ пулнӑ.
Сильвийӑна эпир ҫак ҫитӗнӳпе чун-чӗререн саламлатпӑр!
Тӑвай районӗнчи Енӗш Нӑрваш историпе мемориал халӑх музейне уҫнӑранпа раштавӑн 21-мӗшӗнче 20 ҫул ҫитрӗ.
Раштавӑн 24-мӗшӗнче вара ҫак юбилее паллӑ турӗҫ. Мероприятие Енӗш Нӑрваш ял тӑрӑхӗн пуҫӗ В.В. Петров уҫрӗ, музей япалисене пухма хастар хутшӑннисене грамотӑсемпе чысларӗ. Тӑвай район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Ю.Е. Васильев та хутшӑнчӗ, тухса сӑмах каларӗ, музей ертӳҫине грамотӑпа парне парса чысларӗ.
Меропритие ҫавӑн пекех СССР халӑх артистки Вера Кузьмина, Чӑваш Республикин ӳкерӳҫӗсен пӗрлешӗвӗн председателӗ, шӗпсутҫӑ В.А. Кузьмин, «Аксар» студи ертӳҫи, ӳкерӳҫӗ А.В. Иванов, П.М. Меркурьев ӳнерҫӗн мӑшӑрӗ О.И. Меркурьева, Енӗш Нӑрваш вӑтам шкулӗн директорӗ О.В. Ярмулин тата ыттисем хутшӑнчӗҫ. Кунтах П.М.Меркурьев ӳнерҫӗн куравӗ уҫӑлчӗ.
Мероприяти ялти культура ҫурчӗн ӗҫченӗсен концерчӗпе вӗҫленчӗ.
Музее йӗркелес шухӑш 1960 ҫулсенчех ҫуралнӑ. Ун чухне Енӗш Нӑрваша ӳнерҫӗсем — вӗсен шутӗнче халӑх художникӗсем М.
«ЧР ялӗсенчи культура учрежденийӗсене аталантармалли мерӑсем ҫинчен» Хушӑва пурнӑҫа кӗртсе Тӑвай енре чылай ӗҫ туса ирттернӗ. 26 культура ҫуртӗнчен 19-шне газпа хутса ӑшӑтаҫҫӗ. Икӗ ҫул хушшинче Тӑрмӑш, Енӗш Нӑрваш, Тушкил, Йӑнтӑрчӑ, Ҫӑлпуҫ, Чӳкҫырми, Улянкӑ, Кармал, Тӑвай ялӗсенчи культура учрежденийӗсенче юсав ӗҫӗсем ирттернӗ. Районта чи малтан, 2007 ҫулта Ҫӗнӗ Пуянкассинче модернизациленӗ учреждени ӗҫлеме пуҫланӑ.
Ялсенчи культура ҫурчӗсене ҫӗнетмелли программӑпа килӗшӳллӗн Тӑвайри культурӑпа кану центрне республика бюджечӗн шучӗпе 600 пин тенкӗлӗх концерт костюмӗсем тата тӗрлӗ оборудованисем уйӑрнӑ. Район центрӗнчи культура учрежденийӗнче халь сасӑ вӑйлатакан, сцена ҫине ҫутӑ парса тӑракан тата ытти оборудованисем, компьютерсем, телевизор, микрофонсем ҫӗннисем.
Чӳкӗн 18-19-мӗшӗнче Чӑвашри пур муниципалитетра та депутатсен пухӑвӗ иртнӗ, халӑх суйланӑ ҫынсем сити-менеджерсене ҫирӗплетнӗ. Чылай район-хулара лару-тӑру улшӑнман — пуҫлӑха малтанхи ҫынсенех суйланӑ. Йышӑнакан должность ячӗ ҫеҫ вӗсен улшӑннӑ. Тепӗр енчен кирлех пулнӑ-ши вӑл, таҫти мериккан-европ енчен килнӗ термина усӑ курасси? Пушӑ ӗҫ туни кӑна мар-ши?
4 администрацин пуҫлӑхӗ вара улшӑннӑ: Сӗнтӗрвӑрри районне малашне Юрий Моисеев, Канаш хулине — Родион Мясников, Ҫӗмӗрле хулине Андрей Броницин, Шупашкар районне — Виктор Михайлов ертсе пырӗҫ.
Тӑвай районӗн администраци пуҫлӑхне вара суйлайман, тесе пӗлтерет Чӑваш наци радиовӗ. Чӑваш Ен президент администрацийӗн пуҫлӑхӗ Александр Иванов пӗлтернӗ тӑрӑх ку районта ертӳҫӗне ҫирӗплетес ӗҫе халӗ пӗтӗмпех ҫенӗрен тума тивӗ — уйӑх ытла иртме пултарӗ.
+5.3 °C